Arytmometry

Arytmometr Triumphator to niemiecka maszyna licząca, która zyskała popularność w pierwszej połowie XX wieku. Produkowano ją głównie do celów komercyjnych i biurowych. Służyła do wykonywania podstawowych operacji arytmetycznych, takich jak dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie.

Lata temu znalazła go na śmietniku Emilka Słowińska, przechowała i podarowała Muzeum Księży Młyn. Dziękujemy!

Arytmometr Triumphator został wprowadzony przez niemiecką firmę Triumphator-Werke, założoną w Lipsku w 1900 roku przez Grimme, Natalis & Co. Początkowo firma specjalizowała się w produkcji różnego rodzaju urządzeń biurowych, a w późniejszych latach skupiła się na rozwoju maszyn liczących.

Triumphator był jednym z najbardziej zaawansowanych mechanicznych kalkulatorów swoich czasów, głównie dzięki swojej precyzji oraz solidnej konstrukcji. Urządzenie działało na zasadzie mechanicznej, z użyciem kół zębatych i dźwigni, umożliwiając ręczne wykonywanie operacji matematycznych. Maszyny te były stosunkowo proste w obsłudze i znajdowały szerokie zastosowanie w bankach, urzędach oraz innych instytucjach finansowych.

W latach 50. i 60. XX wieku, wraz z rozwojem elektronicznych kalkulatorów, zapotrzebowanie na mechaniczne maszyny liczące, takie jak Triumphator, zaczęło spadać. Ostatecznie produkcja została zakończona, a firma nie była w stanie skutecznie konkurować z nowymi technologiami.

Dziś arytmometry Triumphator są uznawane za cenne przedmioty kolekcjonerskie.

Arytmometr Feliks to polski mechaniczny kalkulator, który odegrał istotną rolę w rozwoju technologii biurowej w Polsce w XX wieku. Był to jeden z najbardziej znanych polskich mechanicznych arytmometrów, produkowany w dużych ilościach i używany głównie w biurach, bankach i urzędach.

Arytmometr Feliks był produkowany przez polską firmę Fabryka Braci Łopieńskich. Jego produkcja rozpoczęła się w 1929w Warszawie. Było to w czasach, kiedy mechaniczne urządzenia liczące były kluczowe dla sprawnego działania instytucji finansowych i administracyjnych.

Feliks był mechaniczno-zębatkowym kalkulatorem opartym na zasadzie arytmometru wynalezionego przez Charlesa-Xaviera Thomasa de Colmar w XIX wieku.

Arytmometr Feliks stał się jednym z najpopularniejszych urządzeń liczących w Polsce międzywojennej. Był stosunkowo prosty w obsłudze, niezawodny i produkowany masowo, co sprawiało, że był dostępny w różnych instytucjach, w tym w szkołach, biurach oraz urzędach. Jego popularność wzrosła po II wojnie światowej, kiedy kraj potrzebował odbudowy administracji i gospodarki, a biura potrzebowały tanich i skutecznych maszyn liczących.

Po II wojnie światowej produkcja arytmometru Feliks była kontynuowana, głównie przez Zakłady Mechaniczne Precjoza. Maszyna była szeroko wykorzystywana w Polsce Ludowej, aż do momentu, gdy elektroniczne kalkulatory zaczęły stopniowo wypierać mechaniczne urządzenia liczące. W latach 60. i 70. XX wieku arytmometry, w tym Feliks, były już stopniowo zastępowane przez nowocześniejsze rozwiązania.

Arytmometr Feliks stał się symbolem polskiej myśli technicznej oraz zdolności do wytwarzania nowoczesnych, jak na tamte czasy, urządzeń biurowych. Jego konstrukcja była stosunkowo prosta, a produkcja – ekonomiczna, co przyczyniło się do jego sukcesu. Dziś maszyny Feliks są cenione przez kolekcjonerów i miłośników historii technologii, a także są eksponowane w muzeach techniki.

Arytmometr (o podobnej nazwie Feliks – pisanej cyrylicą, jak na zdj.) produkowany w Związku Radzieckim, miał swoje korzenie w mechanicznych kalkulatorach skonstruowanych na bazie wcześniejszych europejskich modeli, takich jak arytmometr Thomasa de Colmar. Egzemplarz ze zdjęcia to dar od Joasi Miklaszewskiej – pamiątka po dziadku.

Feliks stał się jednym z najpowszechniejszych urządzeń liczących produkowanych w ZSRR, choć jego produkcja i używanie były w dużej mierze związane z polskim modelem.

W Związku Radzieckim arytmometr Feliks pojawił się na rynku w latach 30. XX wieku, gdy ZSRR zdecydował się na produkcję mechanicznych urządzeń liczących na masową skalę. Był to czas intensywnego rozwoju przemysłowego i potrzeby automatyzacji obliczeń w przemyśle, administracji oraz biurach. Arytmometr Feliks, produkowany w ZSRR, był w dużej mierze kopią zachodnich modeli, ale z czasem stał się jednym z najbardziej znanych radzieckich kalkulatorów mechanicznych.

Nazwa arytmometru „Feliks” w ZSRR, była najprawdopodobniej odniesieniem do postaci Feliksa Dzierżyńskiego, założyciela radzieckiej służby bezpieczeństwa (Czeka) i ważnej postaci w systemie radzieckim. Nazewnictwo produktów odwołujące się do znanych osób związanych z rewolucją październikową i wczesnymi latami ZSRR było częstą praktyką.

Produkcja arytmometru Feliks w ZSRR odbywała się na dużą skalę w różnych fabrykach, głównie w Moskwie. W latach 60. i 70. XX wieku, podobnie jak w innych częściach świata, mechaniczne arytmometry, takie jak Feliks, zaczęły być wypierane przez nowocześniejsze kalkulatory elektroniczne.

Opr.: E.Hibner, na podstawie źródeł z domeny publicznej, w tym ChatGPT.